Als ich fünfzehn war, hatte ich Gelbsucht

Bernhard Schlink, Der Vorleser (Diogenes, 1997, Taschenbuch, 207 pp.)

Toen The Reader een Oscar kreeg voor beste vrouwelijke hoofdrol (Kate Winslet) had ik nog nooit gehoord van Bernhard Schlink, maar ik nam me voor om, alvorens de film te gaan zien, het boek te lezen. Vanuit Thalia Münster dus ook Der Vorleser meegenomen.

Het boek kent een sterk plot dat lang voor de lezer verborgen blijft: de vrouwelijke hoofdpersoon Hanna Schmitz kan niet lezen. Omdat ze niet wil dat de omgeving daar achter komt, verricht ze ongeschoold werk en neemt ze na de oorlog in de rechtszaal de verantwoordelijkheid op zich voor de dood van Joodse gevangenen die omkomen in een brandende maar afgesloten kerk. De ik-figuur, Michael Berg, die in zijn puberteit (voor de oorlog) een verhouding met de veel oudere Hanna heeft, worstelt ten tijde van het proces en de daarop volgende gevangenisstraf voor Hanna, met zichzelf. Hanna was als kampbewaakster weliswaar medeverantwoordelijk voor de dood van Joodse gevangenen, maar de centrale rol die ze krijgt toegedicht, doet haar onrecht. De oudere Michael blijft Hanna tijdens haar gevangenschap luisterboeken sturen, maar dat is dan ook hun enige contact. Op de laatste dag van haar gevangenschap pleegt Hanna zelfmoord.

Een geloofwaardig boek, waarbij het voor mij als lezer wat onduidelijk is gebleven wat de motieven van Michael - ondertussen advocaat geworden - zijn om het contact met Hanna door de jaren heen te beperken tot de luisterboeken. Hij kan haar haar misdaden niet vergeven, lijkt het wel.